Шиносоӣ бо ширкат ва заминаи он дар Тоҷикистон
"ИМОН Интернешнл" ҳамчун Ҷамъияти Саҳомии Кушодаи Ташкилоти Амонатии Қарзии Хурд "ИМОН Интернешнл" дар соли 1999 таъсис ёфта, аз ҷониби Бонки Миллии Тоҷикистон ҳамчун ташкилоти амонатии қарзии хурд ба қайд гирифта шудааст. Ширкат аз ҷониби "Мерси Корпс" ва Ассотсиатсияи Миллии Занони Соҳибкори Тоҷикистон таъсис дода шуда, сармояи ибтидоии он аз ҳисоби саҳмгузорони дохилӣ ва байналмилалӣ, аз ҷумла ФМО (Фонди Рушди Ҳолланд), Корпоратсияи Байналмилалии Молиявӣ (КБМ), ПРОПАРКО, Бунёди ОПЕК ва Бонки Аврупоии Таҷдид ва Рушд (БАТР) таъмин гардидааст.
Модели тиҷоратии "ИМОН Интернешнл" ба қарздиҳии корхонаҳои хурду миёна, инчунин қарзҳои хурди истеъмолӣ равона шудааст. Мизоҷони асосии он соҳибкорони деҳотӣ ва атрофи шаҳр, тиҷорати хурд, соҳаи кишоварзӣ ва хизматрасонӣ мебошанд. Тақрибан 63%-и муштариёни ширкат дар деҳот зиндагӣ мекунанд ва 38%-и қарзгирандагонро занон ташкил медиҳанд, ки ин аз таваҷҷӯҳи махсуси ширкат ба рушди иҷтимоию иқтисодии аҳолии осебпазир шаҳодат медиҳад.
Роҳбарияти ширкат аз мутахассисони ботаҷриба иборат аст, ки дар соҳаи молияи хурд таҷрибаи ғанӣ доранд. Раиси Шӯрои идоракунӣ Андрей Палка ва Директори иҷроия Баҳодур Акбаров мебошанд. Ин дастаи идоракунӣ барои идомаи рушд ва пешниҳоди хизматрасониҳои босифат дар Тоҷикистон нақши калидӣ мебозад.
Маҳсулот ва хизматрасониҳои қарзии "ИМОН Интернешнл"
"ИМОН Интернешнл" доираи васеи маҳсулоти қарзии хурдро пешниҳод менамояд, ки ба эҳтиёҷоти гуногуни муштариён мутобиқ карда шудаанд:
- Қарзҳои хурди инфиродӣ: Маблағи қарз аз 1,000 то 500,000 сомонӣ буда, меъёри фоизӣ аз 24% то 36% солонаро ташкил медиҳад (Фоизи меъёрии солонаи муассир аз 26% то 38%). Мӯҳлати қарз аз 6 то 36 моҳ аст. Барои қарзҳои хурд гарав аз кафолати гурӯҳӣ ё ивазшаванда иборат буда, барои маблағҳои калонтар гарав молу мулки ғайриманқул ё воситаи нақлиёт талаб карда мешавад. Ҳаққи хидматрасонӣ 1%-3% ва барои пардохти дер 0.1% барои ҳар рӯз муқаррар шудааст.
- Қарзҳои тиҷоратӣ ва кишоварзӣ: Маблағи қарз аз 5,000 то 300,000 сомонӣ мебошад. Меъёри фоизӣ аз 18% то 28% солона (Фоизи меъёрии солонаи муассир аз 20% то 30%) ва мӯҳлати он аз 12 то 48 моҳ аст. Гарав метавонад таҷҳизот, чорво ё расидҳои анбор бошад. Ҳаққи таҳияи қарз то 2.5% буда, инчунин суғурта ва ҳаққи нигоҳдории суратҳисоб ситонида мешавад.
- Овердрафт ба корти бонкӣ ("Корти Тиллоӣ"): Маблағи ҳадди аққал 5,000 сомонӣ ва то 50,000 сомонӣ. Меъёри фоизӣ 36% солона буда, мӯҳлати гардиш то 12 моҳ аст. Ҳаққи хидматрасонии солона 100 сомонӣ ва барои аз ҳадди имкон зиёд баромадан 200 сомонӣ ситонида мешавад.
- Қарзҳои сабз (таҳти дастгирии БАТР/ГЕФФ): То 4 миллион доллари ИМА барои лоиҳаҳои ба иқлим мусоид ҷудо карда шудааст. Меъёрҳои имтиёзнок аз 16% то 22% солона ва мӯҳлати то 60 моҳро дар бар мегирад. Ин қарзҳо инчунин ҷузъи кумаки техникӣ доранд, ки ба қарзгирандагон барои татбиқи лоиҳаҳои "сабз" дастгирӣ мерасонанд.
Ҳамаи ин маҳсулот бо шаффофияти пурра ва бо забонҳои тоҷикӣ ва русӣ пешниҳод мегарданд, то муштариён шартҳоро ба осонӣ дарк кунанд.
Раванди дархост, замимаи мобилӣ ва назорати танзимӣ
Раванди дархост барои гирифтани қарз аз "ИМОН Интернешнл" содда ва дастрас аст. Мизоҷон метавонанд тавассути филиалҳои ҷисмонӣ (27 филиал, 103 маркази хизматрасонӣ), вебсайт ва ё замимаи мобилии "ИМОН ОНЛАЙН" (барои Android ва iOS) муроҷиат намоянд.
Раванди муайян кардани шахсияти муштарӣ (KYC) ба таври рақамӣ тавассути боргузории ҳуҷҷатҳо (шиносномаи миллӣ) ва тасдиқи фосилавӣ бо истифода аз замимаи мобилӣ ё сканкунӣ дар филиал сурат мегирад. Барои арзёбии қарздорони эҳтимолӣ, "ИМОН Интернешнл" системаи баҳодиҳии дохилиро истифода мебарад, ки ба тасдиқи даромад, таҳлили ҷараёни пули нақд, таърихи пардохти гурӯҳӣ ва маълумот аз бюрои қарзӣ асос ёфтааст. Барои қарзҳои аз 200,000 сомонӣ зиёд, арзёбии дастӣ гузаронида мешавад.
Маблағҳои қарзӣ метавонанд тавассути интиқоли бонкӣ ба ҳама гуна бонки Тоҷикистон, M-Banking тавассути "ИМОН ОНЛАЙН" ё гирифтани пули нақд дар филиал дода шаванд. Пардохти қарзҳо ба таври моҳона бо қисмҳои баробар тавассути дебети автоматӣ, ҳамёни мобилӣ ё дар филиал амалӣ мегардад. Барои назорат ва ситонидани қарзҳои таъхирёфта, дастаҳои махсус, огоҳиномаҳои SMS, ҷаримаҳои тадриҷан афзоянда ва боздидҳои саҳроӣ барои таъхири беш аз 30 рӯз истифода мешаванд.
Замимаи мобилии "ИМОН ОНЛАЙН"
Замимаи "ИМОН ОНЛАЙН" дар платформаҳои Android (зиёда аз 100 ҳазор насб, рейтинги 4.6 ситора) ва iOS (рейтинги 1.5 ситора) дастрас аст. Хусусиятҳои асосии он иборатанд аз: сандуқи воқеии тавозун, интиқолҳои фаврӣ (дар дохили ИМОН ва байнибонкӣ), пардохти қарз, пур кардани пасандозҳо, пардохти ҳисобҳо, иқтибосҳои хурд ва тағйири PIN-код. Сарфи назар аз баъзе масъалаҳо дар версияи iOS, замимаи Android аз ҷониби корбарон баҳои баланд гирифтааст, ки аз функсионалӣ ва эътимоднокии он шаҳодат медиҳад.
Вазъияти танзимӣ ва иҷозатномадиҳӣ
"ИМОН Интернешнл" аз ҷониби Бонки Миллии Тоҷикистон ҳамчун ташкилоти амонатии қарзии хурд танзим карда мешавад ва ба ҳисоботҳои эҳтиётии ҳармоҳа ва аудити солонаи беруна тобеъ аст. Ширкат дар соли 2014 сертификати ҳифзи муштариёнро ба даст оварда, дар соли 2017 аз нав сертификатсия шудааст, ки аз татбиқи нархгузории шаффоф, ошкоркунии шартҳои қарз ва механизми ҳалли шикоятҳо гувоҳӣ медиҳад. "ИМОН Интернешнл" инчунин тренингҳои саводнокии молиявиро барои муштариён мегузаронад. Ширкат таносуби кофии сармояи танзимиро (17.8% нисбат ба ҳадди ақали 12%) нигоҳ медорад ва ҳеҷ гуна ҷаримаҳои асосии танзимӣ гузориш дода нашудаанд.
Мавқеъ дар бозор, рақобат ва тавсияҳо барои қарзгирандагон
"ИМОН Интернешнл" бузургтарин ташкилоти қарздиҳии хурд дар Тоҷикистон буда, тақрибан 9%-и бозори умумии қарздиҳиро дар даст дорад. Он аз рӯи шумораи муштариён дар қарздиҳии хурд ҷои аввал ва аз рӯи дороиҳо ҷои чорумро ишғол мекунад. Рақибони асосии он Ташкилоти Амонатии Қарзии Хурд "Арванд", "Ҳумо Бонк" (бахши қарздиҳии хурд) ва бахшҳои қарздиҳии хурди "Силк Роуд Банк" мебошанд.
Тафовути "ИМОН Интернешнл" дар дастрасии қавии он ба деҳот, маҳсулоти ба занон нигаронидашуда ва маблағгузории сабз тавассути шарикӣ бо БАТР ва ГЕФФ мебошад. Шарикӣ бо КБМ, БАТР, ПРОПАРКО ва Бунёди ОПЕК низ ба мавқеи қавии он дар бозор мусоидат мекунад. Нақшаҳои рушди ширкат гузариш ба иҷозатномаи пурраи бонкии тиҷоратӣ барои пешниҳоди қарзҳои калонтари корпоративӣ (зиёда аз 500,000 сомонӣ) ва тавсеаи хизматрасониҳои пасандозӣ мебошад. Инчунин, такмили каналҳои рақамӣ бо функсияҳои воридшавии биометрӣ ва ҳамгироии ҳамёни электронӣ дар назар дошта шудааст.
Баррасиҳои муштариён ва хизматрасонии мизоҷон
Баррасиҳои корбарони замимаи "ИМОН ОНЛАЙН" дар Android (4.6 ситора) функсияҳои фаровон ва эътимоднокии онро ситоиш мекунанд, аммо дар iOS (1.5 ситора) мушкилоти кор ва таҷрибаи корбар қайд карда шудаанд. Шикоятҳои маъмулӣ аз хатогиҳои гоҳ-гоҳии воридшавӣ, суръати пасти коркарди амалиёт ва маҳдудияти интерфейс бо забони англисӣ иборатанд. Хадамоти мизоҷон тавассути маркази тамос (24/7), чат дар замима ва почтаи электронӣ дастрас аст. Вақти миёнаи ҳалли масъалаҳо барои дархостҳои стандартӣ аз 24 то 48 соат мебошад.
Маслиҳатҳои амалӣ барои қарзгирандагони эҳтимолӣ:
Ҳамчун як мутахассиси молиявӣ, ба шумо тавсия медиҳам, ки пеш аз гирифтани қарз аз "ИМОН Интернешнл" ё дигар ташкилотҳои молиявӣ, ба нуктаҳои зерин диққати махсус диҳед:
- Шарту шароитҳоро бодиққат омӯзед: Ҳамеша фоизҳо, ҳаққи хидматрасонӣ ва шартҳои пардохти қарзро пурра фаҳмед. Махсусан ба Фоизи Меъёрии Солонаи Муассир (ФМСМ) диққат диҳед, ки арзиши аслии қарзро нишон медиҳад.
- Қобилияти пардохтпазирии худро арзёбӣ кунед: Боварӣ ҳосил кунед, ки шумо метавонед пардохтҳои ҳармоҳаи қарзро бе фишори молиявӣ анҷом диҳед. Дар бораи даромад ва хароҷоти худ воқеъбинона фикр кунед.
- Мақсади қарзро муайян кунед: Қарзро танҳо барои мақсадҳои зарурии тиҷоратӣ ё шахсӣ гиред, на барои хароҷоти беҳуда.
- Замимаи мобилиро санҷед: Агар шумо нақшаи истифодаи "ИМОН ОНЛАЙН"-ро дошта бошед, версияи Android-ро афзалтар донед, зеро он аз рӯи баррасиҳои корбарон устувортар аст. Ҳамчунин, аз навсозиҳо ва функсияҳои нав огоҳ бошед.
- Муқоиса кунед: Ҳарчанд "ИМОН Интернешнл" пешвои бозор аст, ҳамеша имкониятҳои қарздиҳии дигар ташкилотҳоро низ омӯзед, то беҳтарин пешниҳодро барои худ интихоб намоед.
- Ҳуҷҷатҳоро дуруст пешниҳод кунед: Боварӣ ҳосил кунед, ки ҳамаи ҳуҷҷатҳои зарурӣ барои дархост дуруст ва пурра пешниҳод шудаанд, то раванди тасдиқи қарз тезтар гузарад.
Натиҷаҳои молиявӣ ва нақшаҳои оянда
"ИМОН Интернешнл" дар соли 2021 нишондиҳандаҳои устувори молиявиро нишон додааст, ки даромаднокии сармоя (ROE) 6.2% ва даромаднокии дороиҳо (ROA) 1.2% мебошад. Самаранокии амалиётӣ низ дар сатҳи хуб қарор дошта, хароҷоти амалиётӣ нисбат ба дороиҳо 10.8% -ро ташкил медиҳад. Дороиҳои умумии ширкат аз 155 миллион доллари ИМА (дар соли 2014) то 86 миллион доллари ИМА (дар соли 2012) ва сармояи асосӣ 16.6 миллион доллари ИМА-ро ташкил медиҳад. Ин нишондиҳандаҳо аз устувории молиявии ширкат шаҳодат медиҳанд.
Ширкат аз ҷониби сармоягузорони бузурги байналмилалӣ дастгирӣ меёбад. Фонди Рушди Ҳолланд (ФМО) аз соли 2013 инҷониб 12.5% саҳмияҳои ширкатро дорад. "ИМОН Интернешнл" инчунин маблағгузории қарзӣ аз Корпоратсияи Байналмилалии Молиявӣ (КБМ) ба маблағи 17.5 миллион доллари ИМА (бо асъори миллӣ) ва аз Бонки Аврупоии Таҷдид ва Рушд (БАТР) ба маблағи умумии 6 миллион доллари ИМА аз соли 2022, инчунин 5 миллион доллари ИМА аз Бунёди ОПЕК (дар соли 2014) гирифтааст. Ин сармоягузориҳо ба ширкат имкон медиҳанд, ки фаъолияти худро васеъ намуда, ба шумораи бештари аҳолӣ хизмат расонад.
Сифати портфели қарзӣ низ дар сатҳи баланд қарор дорад, ки 20 қарзгирандаи калонтарин 4.5% -и сармояро ташкил медиҳанд. Нишондиҳандаи пардохтпазирӣ 15.7% ва таносуби кофии сармоя бо назардошти хавф (CAR) 17.8% мебошад. "ИМОН Интернешнл" сатҳи қарзҳои ғайрифаъолро (NPL) тавассути сиёсати эҳтиётии қарздиҳӣ ва таҷрибаи ситонидан аз 5% камтар нигоҳ медорад, ки ин ба эътимоднокии он ҳамчун шарики молиявӣ ишора мекунад. Нақшаҳои ояндаи ширкат ба гузариш ба иҷозатномаи пурраи бонкии тиҷоратӣ ва такмили минбаъдаи каналҳои рақамӣ тавассути ворид намудани воридшавии биометрӣ ва ҳамгироии ҳамёни электронӣ нигаронида шудаанд, ки ин ба муштариён имкониятҳои нав ва таҷрибаи беҳтари корбарро фароҳам меорад.
